Gisteren kopte deze krant dat dit kabinet een einde wil maken aan de uitzonderlijke arbeidsvoorwaarden van ambtenaren. Die moeten makkelijker – en vooral goedkoper – herplaatst en ontslagen kunnen worden. De ministersploeg heeft namelijk beloofd dat er een grote reorganisatie bij de rijksoverheid komt. En dat blijkt een hele kluif als je dure werknemers niet zomaar kwijt kunt.

Een dag eerder wilde de redactie van Buitenhof antwoord op de vraag of zzp’ers de nieuwe dagloners zijn. In de studio waren een vrouwelijke hoogleraar economische theorie en een man die met een clubje probeert het imago van de zzp’ers te verbeteren.

De hoogleraar begon met een aardige uitleg van de vier groepen zzp’ers die er in Nederland zijn. De eerste groep bestaat uit mensen die wit bijbeunen naast een baan. Hoogleraren bijvoorbeeld, haarzelf uitgezonderd. De tweede groep is door hun werkgever gedwongen. Ze noemde met name de Alphahulpen, postbezorgers en mensen in de bouw. De derde groep zijn de echte ondernemers die bewust voor fulltime ondernemen hebben gekozen en initiatieven ontplooien. En de vierde groep zijn de vaklui voor wie het normaal is hun vak op zelfstandige basis uit te oefenen. Voorheen de vrije beroepers.

Buitenhof wilde het graag hebben over de tweede groep(je), de gedwongen zzp’ers. Of we daar als maatschappij medelijden mee moeten hebben. De in de studio aanwezige zzp’er kende die groep niet en bleek een slechte keuze van de redactie. De hoogleraar kwam helaas niet veel verder dan het bekende reuteltje over minimumtarieven, scholing en allerlei verzekeringen.

Wat ze verzuimde te melden is dat de probleemgroep vooral bestaat uit branches waarin als gevolg van politieke keuzes werknemers onder hun huidige arbeidsvoorwaarden te duur werden. De postmarkt werd geliberaliseerd, de (thuis)zorg moest goedkoper en met name het starre ontslagrecht en Arbowetgeving maakten werkgeverschap in de bouw praktisch onmogelijk. De oplossing van werkgevers was een grote reorganisatie waarbij bijna iedereen eruit moest en goede werknemers vervolgens als zzp’ers terug mochten komen. Deels tegen zo’n belabberde beloning dat een programma als Buitenhof zich afvraagt of de zzp’er de nieuwe dagloner is; de zielepoot die zonder zekerheid keihard moet werken voor weinig geld.

Dat er een steeds grotere groep gedwongen zelfstandige ondernemers is die niet of amper een minimuminkomen verdient, is bijna volledig te danken aan het ouderwetse ontslagrecht voor bedrijven. En wat gebeurt er in Den Haag? Het eerste VVD-kabinet ooit weigert – ondanks alle adviezen van deskundigen – het ontslagrecht voor bedrijven niet aan te pakken. Behalve dat van hun eigen bedrijf. Een sterk staaltje liberaal lef.