Een paar weken geleden vroeg een goede vriend of ik even met hem wilde meedenken. Hij is naast fulltime werknemer ook parttime ondernemer in de IT en had een opdrachtgever die nu ineens een offerteaanvraag voor wat werk mailde met daarin onmogelijke eisen.
De vriend had in loondienst een softwarepakket onderhouden voor een ministerie. Nadat zijn werkgever failliet ging en hij van baan veranderde, vroeg dat ministerie of hij als freelancer het onderhoud wilde blijven doen. Een tijdje geleden werd zijn contactpersoon vervangen door een nieuwe (ingehuurde) bezem van een grote automatiseerder. Die wilde even schoonvegen dat het ministerie was vergeten de broncode van de software op te vragen bij de curator van de failliete leverancier.
Dat de nieuwe bezem die broncode wilde kwam doordat zijn werkgever een grote klus heeft binnengehaald. Er moeten bij het ministerie vijf softwarepakketten beter samenwerken en zijn werkgever onderhoud een aantal daarvan. In plaats van de pakketten binnen enkele jaren en met voortschrijdende technieken en inzichten in elkaar op te laten gaan, werd lekker megalomaan besloten dat er één nieuw groots softwarepakket moet komen. Dus kwam er een aanbesteding. Doordat deze automatiseerder door de overheid ook wordt ingehuurd aan de besliskant, schreven zij die aanbesteding. En wonnen hem ‘toevallig’ ook. En nu bleek dat de benodigde broncode van een klein maar essentieel onderdeel alleen op de laptop van een freelancer stond.
Door de respectloze manier van communiceren gaf die freelancer die broncode niet zomaar en werd er een baas bijgehaald. Ook ingehuurd. Na een paar prettige gesprekken stuurde die nu ineens een (waarschijnlijk door de bezem geschreven) mail met een offerteaanvraag voor veel meer dan mondeling afgesproken. En hij moest ineens op essentiële punten voldoen aan de Arbit 2010, de Algemene Rijksvoorwaarden bij IT-overeenkomsten van slechts 43 pagina’s.
Het was niet moeilijk mijn vriend te overtuigen dat hij als enig eigenaar van de broncode in deze de sterke partij was. Hij weigerde dus de gevraagde offerte te sturen. Na wat heen en weer gebakkelei via mail ontdekte het ministerie wat er gebeurde en nam zelf het heft in handen. Er werden werkbare afspraken gemaakt en er kwamen excuses voor de lompe behandeling. Het werk is inmiddels uitgevoerd en de broncode overgedragen. Naar beider tevredenheid.
Maar ik bleef achter met een vraag. Ik snap dat automatisering in de beginjaren bijzaak was voor overheden. Maar hoe kan het dat nu alle overheidsdiensten volledig zijn geautomatiseerd nog steeds bijna alles wordt uitbesteed? Tot op beslisniveau aan toe? Het lijkt mij dat automatisering inmiddels tot de core business van overheden hoort. Dat werk zelf doen zou niet alleen dit soort akkefietjes schelen, maar ongetwijfeld ook een aardige bezuiniging opleveren.
